ОУОСХ

ОЛОН УЛСЫН ОЮУТНЫ СПОРТЫН  ХОЛБОО

/ FISU/- н тухай.

FISU бол олон улсын оюутны спортын байгууллага бөгөөд 1949 онд анх байгуулагдсан. FISU-ын удирдах байгууллага нь Ерөнхий Ассамблей бөгөөд 148 орны ОСХ-ны төлөөлөгчдөөс бүрддэг. Ерөнхий Ассамблей нь Гүйцэтгэх хороог дөрвөн жилийн хугацаагаар сонгон ажиллуулдаг. Гүйцэтгэх хороо нь FISU-ын  үйл ажиллагаа зохион байгуулах, арга хэмжээний хөтөлбөрийг батлах зэрэг олон асуудлыг хэлэлцэж шийддэг. Гүйцэтгэх хорооны дэргэд арван нэгэн комисс ажилладаг бөгөөд эдгээр нь өөрсдийн салбар үйл ажиллагааныхаа чиглэлээр Гүйцэтгэх хороонд зөвлөгөө өгч хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулдаг. FISU  нь хэвлэл захиалга, тэмцээн зохион байгуулах болон оролцох эрхийн хураамж, телевизийн орлого болон маркетингийн үйл ажиллагаагаар санхүүждэг.

FISU-ын зорилго:             FISU-ын зорилго нь олон улсын оюутны спортыг бүхий л түвшинд хөгжүүлэх, оюутнуудыг спортоор хичээллүүлэх, оюутнуудын сэтгэл санааны болон бие бялдрын боловсролыг сайжруулах, олон улсын оюутны спортын эв нэгдэл, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд дэмжин туслах, түүний ололт амжилтыг сурталчлах, оюутнуудын эрх ашгийн төлөө спортын олон улсын уулзалтуудыг зохион байгуулах, сонирхогчдын спортын үзэл санааг жинхэнэ утгаар нь дэмжин дэлгэрүүлэхэд үйл ажиллагаагаа чиглүүлдэг.

FISU-ын гол зарчим бол нөхөрлөл, тууштай байдал, эв нэгдэл, шударга ёс, өрсөлдөөн, хамтын үйл ажиллагаа, амжилт бүтээл байдаг.

FISU-ийн түүх: Францын иргэн Жон Патижон анх 1923 онд Парис хотноо Дэлхийн Оюутны Спортын тоглолт зохион байгуулснаар FISU үүсэлтэй гэж үздэг бөгөөд 1949 онд албан ёсоор Италийн Турин хотноо байгуулагдсан. 1925-1939 онд хэд хэдэн спортын тэмцээнүүд оюутнуудын дунд зохиогдсон. Үүнд: Прага/1925/, Рос /1927/, Дармштатд /1930/, Турин /1933/, Будапешт /1935/, Парис /1937/, Манока /1939/ зэрэг газруудад болон 1949-1959 онуудад Олон улсын оюутны 7 хоног нэртэй арга хэмжээ өвөл, зуны төрлөөр зохион байгуулж байжээ.

FISU-ийн бүтэц, зохион байгуулалт Ерөнхий Ассамблей: FISU нь 148 гишүүн оронтой бөгөөд тэдгээрийн төлөөлөгчид хоёр жил тутам зуны Универсиад наадмын үеэр болдог Ерөнхий Ассамблейн хуралдаанд оролцдог. Ерөнхий Ассамблей нь FISU-ийн удирдах дээд байгууллага юм. Энэ хуралдаанаар Гүйцэтгэх хороог  сонгодог.

Гүйцэтгэх хороо: Гүйцэтгэх хороо нь 23 гишүүнтэй. Гүйцэтгэх хорооны хуралдаан нь жилд хоёроос доошгүй удаа болдог ба энэ хуралдаанаар FISU-ийн үйл, ажиллагаа, зохион байгуулах арга хэмжээтэй холбоотой бүхий л асуудлыг хэлэлцэж шийддэг. Гүйцэтгэх хороо нь Удирдах зөвлөлтэй, энэ зөвлөл нь ерөнхийлөгч, дэд ерөнхийлөгч, ерөнхий нарийн бичгийн дарга, санхүүч болон гишүүдийн ахлагч нараас бүрдэнэ.

FISU-ийн удирдагч нар: Одоо FISU-н ерөнхийлөгчөөр АНУ-ын иргэн Ж. Е. Киллиан, тэргүүн дэд ерөнхийлөгчөөр К.Л. Галлиен /Франц/ дэд ерөнхийлөгчөөр С. Берг /Швед/ Х. Чик. /Алжир/, Х.Фурахаши /Япон/, Жан Хиншэнг /БНХАУ/, ерөнхий нарийн бичгийн даргаар Рох Кампана/Бельги/, ерөнхий санхүүч Д.Баясгалан /Монгол/ нар сонгогдон ажиллаж байна. Монголоос тус байгууллагын гүйцэтгэх хороонд МОСХолбооны ерөнхийлөгч Д.Баясгалан сонгогдон ажиллаж байна.

FISU –ийн Комиссууд: Гүйцэтгэх хорооны ажилд туслах, тэдэнд зөвлөх 11 комисс үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Үүнд

1.      Зуны Универсиадын техникийн комисс

2.      Өвлийн Универсиадын техникийн комисс

3.      ОДАШТ-ийн техникийн коммис

4.      Спортын дүрмийн комисс

5.      Эмнэлгийн комисс

6.      Хяналтын комисс -  FISU-ийн спортын тэмцээнүүдэд оролцох тамирчдад хяналт тавьж эрх олгодог.

7.      Их дээд сургуулиудын спортын сургалтын комисс

8.      Хэвлэл, мэдээллийн комисс

9.      Хуулийн комисс

          10. Санхүүгийн комисс

          11. Маркетинг, телевизийн комисс

FISU-ИЙН ГҮЙЦЭТГЭХ ХОРООНЫ ГИШҮҮД

Киллан Жорж Е. ( АНУ)                                  FISU-ийн Ерөнхийлөгч

Галлиен Клауд-Лүйс (Франц)                     Тэргүүн дэд Ерөнхийлөгч

Фурухаши Хироноши (Япон)                           Дэд Ерөнхийлөгч

Берг Стефан (Швед)

Чик Хассан ( Алжир)

Кампана Рох ( Бельги)                      Ерөнхий нарийн бичгийн дарга

Оуэтрино Роберто (Испани)                           Санхүүч

Тилстра Пайтер (Нидерланд)                         Гишүүдийн ахлагч

Киселев Алексей (ОХУ)                                   Гишүүд

Ким Чонг Янг (БНСУ)

Чэн Тай Чэйнг (Хятадын Тайвань)

Улп Линүс Кайрис (Эстони)

Одел Элисон (Их Британи)

Эдити Шадрак (Нигери)

Эдир Лионз (Швецари)

Баясгалан Данзандорж (Монгол)

Дималски Мариан (Польш)

Ралити Малумбит Мишэл (Өмнөд Африк)

Тамир Кемэл (Турк)

Диас Педро (Португал)

Жасник Синиса (Серби Монтэнегро)

Доувис Ставрос (Грек)

FISU-ээс зохион явуулдаг арга  хэмжээнүүд:       Универсиад нь өвөл зуны төрлөөр хоёр жил тутам зохион байгууллагддаг соёл, урлаг, спортын томоохон арга хэмжээ юм. Энэхүү спортын наадам нь дэлхийн спортын хөдөлгөөний түүхэнд бага олимп хэмээн зүй ёсоор нэрлэгддэг. Зуны Универсиад наадам нь хоёр жил тутам өөр өөр хотуудад зохион байгууллагддаг. Энэхүү спортын наадамд зайлшгүй орох арван төрөл бий. Үүнд: Хөнгөн атлетик, сагсан бөмбөг, туялзуур жад, хөл бөмбөг, гимнастик, усанд сэлэлт, усанд үсрэлт, усны бөмбөг, теннис, волейбол, зэрэг юм. Мөн наадмыг зохион байгуулж буй орон гурав хүртэлх спортын төрлийг нэмж явуулдаг.

            2001 оны Бээжингийн Универсиадад 6657 тамирчин, албаны хүн оролцож 2003 онд болсон БНСУ-ын Дэгү хотод болсон Универсиадад 174 орны тамирчид оролцож Универсиадын дээд амжилтуудыг тогтоосон байна.

            Өвлийн Универсиад наадам нь зуны  Универсиадтайгаа нэг жилд зохиогддог ба энэ наадамд зайлшгүй орох спортын зургаан төрөл бий. Үүнд: Уулын цана, цана, уран гулгалт, биатлон, шорт трейк, хоккей, мөн тухайн наадмыг зохион байгуулж буй орон гурав хүртэлх спортын төрлийг сонгон Универсиадын төрөлд оруулах эрхтэй. Итали улсын Тарвизо хотод 2003 онд зохиогдсон өвлийн Универсиадад 1935 хүн оролцож байсан бол 1997 онд Солонгосын Muju-Chonju хотод зохиогдсон өвлийн Универсиадад 48 орноос тамирчид оролцож дээд амжилт тогтоож байлаа.

FISU-ийн тэмцээнүүдэд хэн оролцдог вэ? Универсиадын болон ОДАШТ-дэд 17-28 насны оюутан тамирчид оролцдог. Тамирчид тэмцээнд орохын тулд FISU-ийн гишүүн Үндэсний оюутны спортын холбооноос заавар, батламж авч, улс эх орноо төлөөлөх эрхтэй болдог.

FISU-ийн эрдэм шинжилгээний хурал:        FISU-ийн эрдэм шинжилгээний хурлыг Зуны Универсиад наадмын үеэр хоёр жил тутам зохион байгуулдаг явдал нь спорт болон биеийн тамирын чиглэлээр судалгаа, шинжилгээ хийдэг эрдэм шинжилгээний ажилтнуудад өөрийн мэргэжил нэгт нөхөдтэйгээ уулзах, Оюутны спортын удирдлагуудад ажлын арга туршлагаа танилцуулах боломж олгодог.

            FISU-ийн энэхүү хурал нь их, дээд сургуулийн спортын судалгаанд зориулсан эрдэм шинжилгээний хурал, сэдвийн дор зохион явагддаг бөгөөд биеийн тамир, спорттой холбоотой олон сэдвээр ярилцдаг.

FISU- чуулган /Форум/: FISU-ийн Форум хоёр жилд нэг удаа зохиогддог бөгөөд ДОАШТ-үүд явагдаж буй жилд зохиогддог онцлогтой. Энэхүү Форум нь оюутан болон оюутны спортын удирдагч нар тогтмол уулзаж, Дэлхийн оюутны сургалт, соёл, спортын харьцааг сайжруулах талаар ярилцаж, тулгарч буй асуудлуудыг шийдвэрлэх боломжийг олгодог. Сүүлийн жилүүдэд их сургуулийн ректоруудын уулзалтыг зохиох болсон юм.

FISU – мэдээлэл, сурталчилгаа:         FISU-гээс улирал тутам FISU Magazin сэтгүүлийг хэвлэн гаргаж гишүүн орнуудад тараадаг. FISU-ийн Вэб сайт нь www. fisu.net хаягтай байдаг. Интернетээр дамжуулан спортын тэмцээний үйл явцын талаар сонирхолтой мэдээлэлийг 24 цагийн хэдийд ч ямар ч цагийн хязгааргүй хүлээж авах боломж бүхий Интернет TV, FISU-ийн Хэвлэл мэдээллийн алба ажиллуулдаг.

FISU ба тэмцээний дүрэм: FISU-ийн дүрэм нь хоёр үндсэн хэсэгтэй. Ерөнхий хэсэг нь 7 бүлэг, 38 зүйлтэй байдаг. Дотоод дүрмийн хэсэг нь 8 бүлэг, 155 заалттай байна. FISU-ийн спотын төрлүүдийн дүрэм нь мөн хоёр хэсэгтэй эхний хэсэг нь 3 бүлэгтэй, удаахь хэсэг нь 2 бүлэгтэй, 154 хуудас материал бий.

FISU төв байр: FISU-ийн ерөнхий нарийн бичгийн дарга нарын газар Бельги улсын Брюсель хотноо байрлан үйл ажиллагаагаа явуулдаг.

FISU-ийн хаяг: 56, Avеqnue Franklin Roosevеlt B-1050 Brussel, Beligum

Дэлхийн оюутны спортын Зуны наадам

№	Зохиогдсон он	Хотын нэр	Улсын нэр
1.	1949	Мирано	Итали
2.	1951	Люксенбург	Итали
3.	1953	Дортмунд	Герман
4.	1955	Сан Себастиан	Испани
5.	1957	Парис	Франц
6.	1959	Турин	Итали
7.	1961	Софи	Болгар
8.	1963	Портов	Бразиль
9.	1965	Будапешт	Унгар
10.	1967	Токио	Япон
11.	1970	Турин	Итали
12.	1973	Москва	ОХУ
13.	1975	Ром	Итали
14.	1977	Софи	Болгар
15.	1979	Мехико	Мексик
16.	1981	Бухарест	Румын
17.	1983	Эдмонтон	Канад
18.	1985	Кобе	Япон
19.	1987	Загреб	Югослав
20.	1989	Дуисбург	Герман
21.	1991	Шейфелд	Англи
22.	1993	Буффала	АНУ
23.	1995	Фукоако	Япон
24.	1997	Сицили	Итали
25.	1999	Палма Де Малаорка	Испани
26.	2001	Бээжин	БНХАУ
27.	2003	Дэгу	БНСУ
29.	2005	Измир	Турк
30	2007	Бангкок	Тайланд
31	2009	Белгард	Серб Монтенигро

Дэлхийн оюутны спортын өвлийн наадам

1951 оноос /Олон улсын оюутны спортын долоо хоног/

№	Зохиогдсон он	Хотын нэр	Улсын нэр
1.	1951	Бэд Газтин	Австри
2.	1953	Санта Мориц	Швейцарь
3.	1955	Жахорина	Югослав
4.	1957	Обраммэрг	Австри
5.	1959	Зеел-Ам-Си	Австри

Өвлийн Универсиад

№	Зохиогдсон он	Хотын нэр	Улсын нэр
1.	1960	Чамоних	Франц
2.	1962	Велларс	Швейцарь
3.	1964	Спиндлерв Млюн	Чехословак
4.	1966	Сестрио	Итали
5.	1968	Инсбург	Австри
6.	1970	Рованэми	Финлянд
7.	1972	Лейк плэсид	АНУ
8.	1975	Ливегно	Итали
9.	1978	Спиндлерв Млюн	Чехословак
10.	1981	Хака	Испани
11.	1983	Софи	Болгар
12.	1985	Биллино	Итали
13.	1987	Штрбске Плесо	Чехословак
14.	1989	Софи	Болгар
15.	1991	Саппоро	Япон
16.	1993	Закопани	Польш
17.	1995	Хака	Испани
18.	1997	Мужи-Чонжи	БНСУ
19.	1999	Попрад татра	Словак
20.	2001	Закопани	Польш
21.	2003	Тарвизо	Итали
22.	2005	Инсбург	Австри
23	2007	Турин	Итали
24	2009	Харбин	БНХАУ

Оюутны Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн  /ОДАШТ/

ОДАШТ нь Универсиадын үйл ажиллагааг тасралгүй үргэлжлүүлэх, оюутны спортын оролцох шинэ төрлүүдийг олшруулах, Оюутны спортын холбоодуудын үйл ажиллагааг нэгтгэх зоилгоор тэгш тоотой жил болгон спортын 30 орчим төрлөөр зохион явагддаг FISU-ийн томоохон арга хэмжээнүүдийн нэг юм. Үүнд: жудо, дугуй, ширээний теннис, гольф, таеквондо, морин спорт, триатлон, бейсбол, бадминтон, гандбол, каратэ, дарвуулт завь, шатар, байт харваа, чөлөөт бөх, сэлүүрт завь, уулын гүйлт, орон зай баримжаалах, заалны хөл бөмбөг, каноэ завь, дугуй, скауш, модон бөмбөг гэх мэт төрлүүдээр явагддаг.